Kazak Rota - kompaktowy ekspres do kawy.

[Miro Miro]

@tytoos , masz jakieś zdjęcie tego zagłębienia i spiłowanych krawędzi?

Od niedawna zacząłem w Rocie robić espresso z ziaren palonych jasno-średnio (na mój smak prawie w połowie drogi między typowy średnim a jasnym przelewowym wypałem). Da się zrobić smaczne espresso z takich ziaren. Trzy zalania wrzątkiem i parzenie zaraz po czwartym zalaniu.

Trzeba też bardzo precyzyjnie dobrać przemiał i dozę - zajmuje mi to dobrych kilka prób. Preinfuzja ok. 8 sekund na ok. 4 barach, potem wolne kilkusekundowe dobicie do ok. 8.5 bara I do końca trzymanie tego ciśnienia. Rzecz w tym, żeby wycyrklować parametry, zgasić kwasy, a jednocześnie  np.  troszkę przesadzonym ciśnieniem nie wycisnąć cierpkości (o co łatwo przy drobnym przemiale, koniecznym dla tak jasnych ziarenek). Okienko jest bardzo małe. Ratio też musi być precyzyjnie dobrane. Trochę masakra.

Teraz jadę z Kostaryką black honey od Blenda. Doza 12, uzysk 30-32. Czas z preinfuzją ok. 35-40. Wychodzi musująco-owocowe espresso (bez niedoparzonego kwasku) na solidnej bazie o smaku włoskich orzechów z gorzkawą skórką i o "słodkim" posmaku.

Sprawdzałem tej jasności ziarna z obróbki natural, black honey, red honey i washed. Im bliżej mytych, tym gorzej - chyba brakuje temperatury do zgaszenia kwasów. Ale pewnie to też zależy od konkretnej kawy, trzeba by zrobić wiele testów. Bo na chłopski rozum powinno być odwrotnie. Chociaż z trzeciej strony w przelewie jasne naturale zdają mi się na ogół mniej kwaśne niż jasne myte. Jednak mam niewielkie doświadczenie z typowymi jasnymi przelewami.

Mam pomysł na ogrzewanie PF z sitkiem z kawą, trochę inny niż czajnik pokazany przez @Valerii, który mnie zainspirował. Zobaczymy, co to da. Z drugiej strony zrobienie szota z takich trudnych ziaren logistycznie zbliża się do operacji Valkiria... 

[Antonio]

Sprawdzałem tej jasności ziarna z obróbki natural, black honey, red honey i washed. Im bliżej mytych, tym gorzej - chyba brakuje temperatury do zgaszenia kwasów. Ale pewnie to też zależy od konkretnej kawy, trzeba by zrobić wiele testów. Bo na chłopski rozum powinno być odwrotnie. Chociaż z trzeciej strony w przelewie jasne naturale zdają mi się na ogół mniej kwaśne niż jasne myte. Jednak mam niewielkie doświadczenie z typowymi jasnymi przelewami.

Ziarna z mokrej obróbki są w przypadku espresso mniej słodkie. Naturale z natury są słodkie -- w trakcie palenia ich "owocowa" otoczka ulega karmelizacji a nawet "zwęgleniu".

Rota na pewno jest fajnym kompanem do jasno palonych kaw (drobniej zmielonych).

[Miro Miro]

@Antonio, fajnie, że to wyjaśniłeś. Bo już na początku swojej kawowej przygody zauważyłem, że naturale są mniej kwaśne, a nie rozumiałem przyczyny, myśląc, że owocowy miąższ na ziarnie powinien wzmocnić kwaski.

Jeśli mówisz, że Rota jest ok dla jaśniejszych ziaren, to pewnie wkrótce proces lepiej opanuję i parametry będę dobierał równie sprawnie jak teraz dla ciemniejszych. Ale i tak pokombinuję z ogrzewaniem PF, choćby z ciekawości.

[Miro Miro]

Po obsesyjnym procesie myślowym hehe mam ideę ogrzewania sitka z kawą i PF.

termos 400 ml przepłukuję wrzątkiem, po czym napełniam nowym wrzątkiem. Nakładam na to czarkę o płaskim dnie. Na czarkę idzie PF. Wszystko w miarę spasowane, grunt, żeby całe dno sitka przylegało do czarki.

Zrobiłem wstępne testy. Po kilkudziesięciu sekundach dno sitka parzy mocno. Po 5 minutach temperatura kawy (mierzona dobrym termometrem szpikulcowym na 2/3 głębokości 12 gramowego ciastka kawowego suchego - sitko nieduże, 10-14 g, częściowo stożkowe) wzrosła z 24 do 45 stopni, po kolejnych 5 minutach PF stał się odczuwalnie ciepły od zewnątrz, góra ciastka kawowego w dotyku też lekko ciepła. Czarka ciągle parzy prawie jak czajnik z wrzątkiem, bo termos.

Wkrótce dalsze pomiary i testy smakowe.

Zalety: bardzo łatwa i czysta obsługa tego ustrojstwa i zerowe ryzyko kontaktu kawy z parą.

Możliwe modyfikacje: dobranie/dorobienie na wymiar aluminiowej "czapki" (a jeszcze lepiej otwartej od dołu zakrętki) w miejsce czarki i nałożenie mini pokrywki na sitko. Transfer i trzymanie ciepła powinny znacząco wzrosnąć. Przy tym mniej będzie uciekał aromat z nagrzanej kawy. Aluminium znacznie  szybciej przekaże ciepło do sitka niż ceramika.

A jak ktoś nie mieli prosto do sitka, to PF z sitkiem może już siedzieć na termosie podczas odważania, mielenia itd.

[Valerii]

Moim zdaniem ogrzewanie PF przez 5 minut jest nadmierne. Wystarczy 1 minuta. Przykrywam PF serwetką lub małym kawałkiem materiału, aby utrzymać ciepło.
Zimą w pracy podgrzałem portafilter, po prostu kładąc go na kaloryfer CO na 3 minuty.

[Miro Miro]

Cenna uwaga. Ale w mojej metodzie tylko dno sitka styka się bezpośrednio ze źródłem ciepła, PF ogrzewa się tylko pośrednio od sitka, więc mogą być różnice w stopniu nagrzania się ciastka kawowego.

Z drugiej strony w ekspresie kolbowym od grupy nagrzewa się tylko PF z sitkiem bez kawy. Tak myślę, ale nie miałem nigdy kolbowego ekspresu.

Zrobię testy smakowe jaśniej średnio palonej kawy, będę grzał 1.5 minuty, 3 minuty i 5 minut. I porównam.

[Miro Miro]

Zrobiłem trochę prób przez ostatni tydzień. Żeby mój patent nagrzał sitko tak, by po 5 sekundach dotykania mocno patrzyło, jak mówi @Valerii - to muszę grzać aż 4-5 minut.

Wtedy poprawa smaku espresso robionego z kawy jaśniej średnio palonej jest tak znaczna, że aż mnie to zaskoczyło Tony kwaśne robią się przyjemnie "słodko" owocowe i ogólnie lepszy balans, a myślałem, że bez podgrzewacza po trzykrotnym wstępnym zalanie Roty już było bardzo ok - jednak nie. Wniosek dla mnie: nie będę używał w Rocie tak jasnych kaw bez wygrzania. Szkoda potencjału ziaren.

2-3 minuty grzania też poprawiają smak, ale nieznacznie. Sitko jest wtedy mocno gorące, ale jeszcze nie parzy.

Przy tym mój system prawie nie rozgrzewa PF (tylko sitko i mielonkę). @Valerii wspomina o grzaniu na grzejniku, co musi też rozgrzewać PF.

Sprawdziłem też ciemny wypał. W tym wypadku to bez sensu. Espresso jest przeparzone i cierpkie. Tu najlepszy efekt to tylko dwa wstępne zalania i parzenie na niskim ciśnieniu - od ok. 7 barów w dół i znacznie krócej niż z jaśniejszym średnim i ze znacznie niższym ratio.

Przetestuję jeszcze grzanie typowo średniego wypału, aktualnie nie mam takiej kawy.

[Miro Miro]

Pociągnę wątek.

Kombinując z podgrzewaniem, doszedłem do ciekawego sposobu na kawy ciemno palone (nie spalone) i ciemniejsze średnie. Ten sposób nawet z Lucaffe Classic w puszce, wypalanej w listopadzie 2022, zrobił smaczne i gładkie espresso.

1. Zalewamy Rotę wrzątkiem, podstawiamy pod prysznic pojemny stalowy kubek, dobrany tak, żeby wszedł prawie na styk. U mnie kubek termiczny.
2. Zajmujemy się kilka minut swoim sprawami, po czym spust wody do kubka i ponowne zalanie.
3. Znów zostawiamy na dobrych kilka minut.
4. Spust wody do kubka, zalewamy wrzątkiem 3 raz. Przygotowujemy kawę w sitku, tamper.
5. W tym czasie dolna komora zdąży się zauważalnie ogrzać poprzez ścianki od górnej komory i od ciepła idącego z kubka.
6. Opróżniamy kubek, ponownie opróżniamy Rotę. Zamykamy zawór, zakręcamy PF, wlewamy wrzątek. Podstawiamy nagrzaną szklaneczkę.
7. Otwieramy zawór, 30-40 sekund biernej preinfuzją grawitacyjnej.
8. Kręcimy dość wolno do ok. 8.5 bara, trzymamy ciśnienie parę sekund, po czym stopniowo schodzimy do od 4-5 barów. Całość kręcenia ok. 25 sekund, ratio 1:2 lub nieco większe.

Wynik świetny, wg mnie lepszy niż z nagrzewaniem PF z kawą. Wyczyszczenie smaku z mniej przyjemnych tonów i równiejszy przepływ wody podczas kręcenia.
Jeśli kawa po włosku b. ciemna, można opuścić drugie zalanie/niżej troszkę profilować ciśnienie.

[qbaqba]

Choć sam roty nie posiadam cieszę się że ktoś ciągnie wątek bo fascynuje mnie to urządzenie

[Miro Miro]

Dzięki. Pociągnę jeszcze ten wątek, bo mam pomysł, jak jeszcze lepiej i bez dodatkowych upierdliwych czynności i elektryki podnieść i ustabilizować temperaturę parzenia, by Rota rzeczywiście umiała wycisnąć "samo słodkie" z ziaren średnich i jaśniejszych średnich.

Bo na razie - na mój smak oczywiście - perfekcyjnie sobie radzi z ciemnym paleniem i BDB z ciemniejszym średnim, a z z moimi dodatkowymi zabiegami także jest SUPER z  średnim.

Podczas rowerowych przejażdżek kombinuję, jak sprawić, by było też SUPER z typowym średnimi, a BDB z jaśniejszym średnim. Bo jednak, po doświadczenich z ostatnich tygodni, stwierdzam, że @Antonio się myli , twierdząc, że Rota jest dobrym kompanem do jaśniej palonych kaw po drobniejszym zmieleniu. Nie jest, bo drobniejsze zmielenie nie zrekompensuje zbyt niskiej temperatury. Jest super kompanem do klasycznego włoskiego espresso, z ciemniejszych blendów. Jednorodne jaśniejsze jednak polegają.

Kluczem jest zadanie wysokiej temperatury grupie/dolnej komorze bez ogrzewania PF czajnikiem i bez prądu. Górna komora sie nagrzewa, potem woda leci przez zawór w dół i stygnie, bo dół niewygrzany.

Cel: jak najprościej ogrzać dół Roty. Myśl @Valerii, jak to zrobić. Ja swój oryginalny pomysł podam za parę tygodni,  bo szukam prostych elementów i potem testy.

[Valerii]

Miro Miro dziękuję za podzielenie się swoimi doświadczeniami i spostrzeżeniami.
 Od czasu do czasu próbuję zaparzyć jasno palone ziarna, ale wynik mnie nie cieszy. Może nie ma wystarczającej temperatury, może jasno palone ziarna wogóle nie moja bajka.

7. Otwieramy zawór, 30-40 sekund biernej preinfuzją grawitacyjnej.

Zawsze myślałem ze preinfuzja grawitacyjna niszczy ciastko kawowe, ale mogę sie mylić.

[Antonio]

Preinfuzja niejako wymusza drobniejsze zmielenie kawy. Dla jasno palonych ziaren jest to istotne.

[Valerii]

Preinfuzja przy ciśnieniu 1-2 bara - całkem OK, ale preinfuzja przy 0 bar niszczy ciastko.

[Miro Miro]

Ja preinfuzję grawitacyjną zastosowałem dopiero kilka razy na kawie ciemno palonej. Nie zmieniłem stopnia mielenia, ciastko idealne. Albo może ciastko jest w gorszym stanie, a ja tego nie dostrzegam...

Nie próbowałem nigdy parzyć jasnej kawy, tylko taką jaśniejszą średnią. Wg mnie temperatura za niska do takiego palenia, bo smak bardzo się poprawiał po wyraźnym podgrzaniu PF z kawą. Być może w ekspresie ciśnieniowym ze stabilną wysoką temperaturą byłoby jeszcze lepiej, niestety nie mam porównania.

W każdym razie odpuszczam jaśniejsze wypały z Rotæ. Zostanę przy typowych średnich i ciemnych. Jestem ciekaw, czy sprawdzi się mój pomysł z podgrzewaniem dolnej komory.